Kary umowne dla pracowników w Niemczech.

Kary umowne dla pracowników w Niemczech.

Wiele umów o pracę w Niemczech zawiera zapisy o karze umownej. Zapisy takie często mogą być nieważne.

Kara umowna w Niemczech (Vertragsstrafe), która jest wyższa niż wynagrodzenie za okres próbny, jest najczęściej nieważna.

Przykład:

Pan Michał pracował 1. lipca jako kierowca ciężarówki w Niemczech. W jego umowie o prace były następujące zapisy (tłumaczenie poniżej):

„§ 6 Okres próbny (Probezeit).

Pierwsze sześć miesięcy uważa się za okres próbny. W okresie próbnym obie strony umowy mają prawo do rozwiązania umowy o pracę w formie pisemnej z zachowaniem sześciotygodniowego okresu wypowiedzenia.

• 7. Wypowiedzenie (Kündigung).

Po zakończeniu okresu próbnego okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące do końca miesiąca.

• 13. Kara umowna (Vertragsstrafe).

Jeżeli pracownik rozwiąże stosunek pracy z naruszeniem umowy lub w ogóle nie podejmie pracy, zapłaci karę umowną w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia brutto.“

Pan Michał złożył 10. lipca, czyli w okresie próbnym, wypowiedzenie do 31. lipca. Przez to nie zachował terminu 3 miesięcy – według umowy musiałby złożyć wypowiedzenie do 31. października (bo chociaż 3 miesiące liczone od 10. lipca kończą się z upływem 10. października, to według umowy wypowiedzenie musi być zawsze do końca miesiąca, czyli wypowiadamy zamiast do 10. października do 31. października).

Niemiecki Federalny Sąd Pracy stwierdził, że zapis o karze umownej jak w kontrakcie pana Michała jest nieważny:

Uzgodniona kara umowna w wysokości trzech miesięcznych wynagrodzeń brutto w sposób nieuzasadniony stawia pozwanego w niekorzystnej sytuacji.

Wyraźnie przekracza ona wynagrodzenie za okres wypowiedzenia obowiązujący w okresie próbnym. Zgodnie z § 6 umowy o pracę jest to sześć tygodni do końca miesiąca. Oznacza to, że gdyby pan Michał zachowałby termin wypowiedzenia to musiałby pracować 6 tygodni z okładem, ale jeśli nie zachowa tego terminu, musi płacić równowartość 3 pensji. To nie ma sensu.

Kara umowna w kontrakcie pana Michała – to musiałaby być maksymalnie równowartość pensji za 6 tygodni pracy za naruszenia w okresie próbnym – inaczej jest nieważna (sygnatura sprawy BAG 8 AZR 81/08).

Jeżeli zapis co do wysokość kary umownej jest zgodny z niemieckim prawem, konkretna nałożona kara umowna może zostać obniżona ze względu na nieproporcjonalność do przewinienia.

Zwykle rozwiązanie stosunku pracy z zachowaniem terminu przez pracownika nie może być w Niemczech sankcjonowane karą umowną.

Prawo do zwykłego wypowiedzenia może jednak zostać wyłączone na czas aż do rozpoczęcia stosunku pracy – tak aby można było skutecznie nałożyć karę umowną na wypadek, gdyby pracownik w ogóle nie stawił się do pracy.

Przykład:

Pani Ewa podpisała 20. października umowę z firma X, według której miała zaczynać pracę od 1. stycznia kolejnego roku. W umowie był zapis:

„Jeśli pracownik nie stawi się pierwszego dnia do pracy, musi zapłacić spółce karę umowną w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia brutto…“

3. listopada pani Ewa podpisała inną umowę o pracę z firma Y, gdzie dostała wyższą pensję.
4. listopada pani Ewa napisała do firmy X, że nie przyjdzie do pracy 1. stycznia nadchodzącego roku, bo podpisała umowę z firmą Y.
5. stycznia kolejnego roku pani Ewa poszła do pracy do firmy Y – tym samym nie wstawiła się w ogóle do pracy do firmy X.

Niemiecki Federalny Sąd Pracy potwierdził, że kara umowna za niestawienie się w ogóle do pracy jest dopuszczalna (sygnatura sprawy BAG 8 AZR 645/09).

Proszę pamiętać, że kary umowne często są nieważne, jeżeli według umowy mogą być nakładane niezależnie od winy pracownika.