Prawo do urlopu w Niemczech

Prawo do urlopu w Niemczech

Urlop według prawa niemieckiego – komu się należy?

W Niemczech każdy pracownik ma w każdym roku kalendarzowym prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego.

Ustawowy urlop w Niemczech musi być „płatny”, to znaczy, że pracownik ma prawo do wynagrodzenia za czas urlopu, mimo że nie świadczy w tym czasie pracy.

Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje w Niemczech wszystkim pracownikom, czyli:

– pracownikom fizycznym,

– pracownikom umysłowym,

– zatrudnionych w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy,

– zatrudnionym na Minijob,

– osobom odbywających wykształcenie zawodowe (Ausbildung),

– osobom o statusie zbliżonym do pracownika, czyli osobom pracującym na Gewerbe w przeważającej mierze dla tego samego zleceniodawcy,

– pod niektórymi warunkami nawet członkom zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH).

Urlop za czas na chorobowym, czas przestoju, zakazu pracy w ciąży…?

Prawo do urlopu powstaje w Niemczech wyłącznie na podstawie samego istnienia stosunku pracy – oznacza to, że pracownik nabywa prawo do urlopu niezależnie od tego, czy faktycznie wykonywał pracę w danym roku kalendarzowym. Dlatego prawo do płatnego urlopu powstaje w Niemczech również

– za czas na chorobowym,

– za czas niemieckiego urlopu macierzyńskiego (6 tygodni przed i 8 tygodni po porodzie),

– za czas na zakazie pracy podczas ciąży,

– za czas przestoju (czyli za czas kiedy pracownik nie wykonuje pracy z przyczyn leżących po stronie niemieckiego pracodawcy, takich jak np. wysłanie pracownika do domu „bo nie ma pracy”, lub okres po podważonym zwolnieniu z pracy).

Za czas na Kurzarbeit Null nie powstaje w Niemczech prawo do płatnego urlopu.

Urlop – w Niemczech domagać można się dopiero po pierwszych 6 miesiącach

Pełne prawo do urlopu pracownik nabywa w Niemczech po sześciu miesiącach nieprzerwanego zatrudnienia.

Do tego momentu przysługuje mu 1/12 rocznego urlopu za każdy pełny miesiąc trwania stosunku pracy, w szczególności w następujących przypadkach:

• jeśli rozpoczął pracę w drugiej połowie roku kalendarzowego i nie nabył jeszcze prawa do pełnego urlopu,
• jeśli zakończy pracę przed upływem sześciu miesięcy,
• jeśli mimo nabycia pełnego prawa do urlopu, zakończył pracę w pierwszej połowie roku (tj. najpóźniej 30 czerwca).

Domagac sie urlopu możemy w Niemczech dopiero po upłynięciu pierwszych 6 miesięcy umowy.

Obliczanie urlopu według prawa niemieckiego

W przypadku standardowego rozkładu pracy od poniedziałku do piątku (5 dni w tygodniu) daje to prawo do 20 dni urlopu na jeden rok kalendarzowy.

W przypadku pracy w 4 dni w tygodniu, daje to prawo do 16 dni urlopu na jeden rok kalendarzowy.

W przypadku pracy w 3 dni w tygodniu, daje to prawo do 12 dni urlopu na jeden rok kalendarzowy.

Jeśli według tych obliczeń wychodzi jakiś urlop po przecinku (czyli urlop za niecały dzień) wtedy takie ułamki dni urlopowych, które wynoszą co najmniej pół dnia, zaokrągla się w Niemczech w górę.

Osoby z odpowiednio poświadczonym, znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do dodatkowego urlopu w wymiarze 5 dni roboczych przy pięciodniowym tygodniu pracy.

Wynagrodzenie za czas urlopu w Niemczech

Pracownikowi przysługuje w Niemczech prawo do wynagrodzenia urlopowego za czas trwania płatnego urlopu.

Podstawą obliczenia wynagrodzenia urlopowego jest średnie wynagrodzenie pracownika z ostatnich 13 tygodni przed rozpoczęciem urlopu, z wyłączeniem wynagrodzenia za nadgodziny i diet.

W przypadku trwałych podwyżek wynagrodzenia w okresie ostatnich 13 tygodni przed urlopem lub podczas urlopu należy przyjąć podwyższone wynagrodzenie jako podstawę.

Natomiast zmniejszenia wynagrodzenia w okresie ostatnich 13 tygodni przed urlopem spowodowane np. przestojem w pracy, Kurzarbeit  lub niezawinioną nieobecnością pracownika, nie są brane pod uwagę przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego.

Świadczenia w naturze, które zwykle stanowią część wynagrodzenia, lecz nie są wypłacane podczas urlopu, muszą być w Niemczech na ten okres odpowiednio zrekompensowane w gotówce.

Udzielanie urlopu w Niemczech

Pracownik musi mieć w Niemczech jasność co do tego, że został tymczasowo zwolniony z obowiązku pracy w celu wykorzystania urlopu.

Oznacza to, że wysłanie pracownika do domu ze względu na brak pracy i powiedzenie potem, że ten wolny czas był płatnym urlopem, jest w Niemczech niezgodne z niemieckim prawem pracy.

Zasadą jest, że urlop należy udzielać ciągiem, chyba że ważne względy zakładowe lub osobiste okoliczności po stronie pracownika uzasadniają podział urlopu. Jeśli podział urlopu na mniejsze czesci jest konieczny, to co najmniej jeden fragment urlopu musi w Niemczech obejmować minimum 2 tygodnie. Udzielanie urlopu w postaci pojedynczych dni lub godzin jest zasadniczo niedozwolone.

Przy udzielaniu urlopu niemiecki pracodawca powinien uwzględniać życzenia pracownika, o ile nie stoją temu na przeszkodzie ważne interesy zakładu lub uzasadnione żądania innych pracowników – np. tych z dziećmi w wieku szkolnym. Jeśli nie dojdzie do porozumienia w tej kwestii, to wtedy trzeba w Niemczech pozwać pracodawcę w trybie przyspieszonym udzielenie urlopu w terminie zgodnym z życzeniami pracownika.

Odmowa udzielenia urlopu / Samowolne pójście na urlop

W przypadku nieudzielenia urlopu przez pracodawcę, pracownik nie ma prawa do powstrzymania się od wykonywania pracy. Jeśli pracodawca nie wyznaczy terminu urlopu, mimo że pracownik złożył wniosek w odpowiednim czasie, pracownik nie może samowolnie udać się na urlop.

Niemieckie prawo nie przewiduje terminu, w którym pracodawca musi rozpatrzyć wniosek urlopowy.

Tzw. samowolne udanie się na urlop może skutkować wypowiedzeniem umowy przez pracodawcę.

W takiej sytuacji pracownik powinien lepiej skorzystać z drogi sądowej.

Choroba pracownika podczas urlopu – w Niemczech żaden problem.

Jeśli pracownik zachoruje w trakcie zaplanowanego urlopu, dni niezdolności do pracy potwierdzone zaświadczeniem lekarskim nie są zaliczane do urlopu. Obowiązuje to również wtedy, gdy choroba faktycznie nie zakłóca korzystania z urlopu.

Również obowiązkowa izolacja (kwarantanna) nie powoduje utraty dni urlopowych – te dni nie są odliczane od urlopu rocznego.

Po zakończeniu choroby pracownik ma obowiązek ponownie zaoferować swoją gotowość do pracy. Samowolne przedłużenie urlopu pozostałego z powodu choroby bez uzgodnienia z pracodawcą może stanowić podstawę do nadzwyczajnego (dyscyplinarnego) wypowiedzenia umowy o pracę.

Praca w czasie urlopu – w Niemczech lepiej uważać…

Jeśli pracownik narusza w Niemczech obowiązek, by w czasie urlopu nie podejmować działalności zarobkowej sprzecznej z celem urlopu jakim jest wypoczynek, wtedy pracodawca ma prawo udzielić upomnienia, a w przypadku powtórnych naruszeń – podjąć kroki prowadzące do wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn dotyczących zachowania pracownika.

Niewykorzystany urlop a śmierć pracownika – ekwiwalent dla spadkobierców

Spadkobiercom przysługuje w Niemczech prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop zmarłego członka rodziny. Dotyczy to także dodatkowego urlopu należnego osobom z niepełnosprawnością, jeśli stosunek pracy wygasł z powodu śmierci pracownika.